„Nocne Marki” z 1942 roku to bez wątpienia najpopularniejszy obraz Edwarda Hoppera oraz jeden z najsłynniejszych amerykańskich dzieł malarskich XX wieku. Niemal wszyscy znają, bądź też przynajmniej kojarzą z widzenia oryginał, lub/i niezliczonej ilości przeróbki i pastisze. Mimo to, postanowiłam poszukać kilku ciekawostek związanych z obrazem i sprawić, aby ten temat, pomimo swojej popularności, mógł Was (i mnie również) jeszcze czymś zaskoczyć.

1. Dziennik

Hopper wraz z żoną prowadzili dziennik, w którym wykonywali ołówkowe szkice przygotowawcze do każdego z obrazów, wraz z dodatkowymi instrukcjami technicznymi. Na stronie poświęconej „Nocnym markom”, Hopper zanotował, że planowany tytuł to Night Hawks, czyli w dosłownym tłumaczeniu „Nocne Jastrzębie”. Więcej informacji zawdzięczamy notatkom żony, Josephine Hopper. Wg jej relacji słowo „jastrząb” w tytule nawiązywałoby do szpiczastego nosa mężczyzny siedzącego przy barze, chociaż określenie „nocne marki” również wydało się jej trafne w kontekście przedstawionych postaci.

Cała scena została bardzo dokładnie zaplanowana, o czym świadczy chociażby poniższy fragment:

Night + brilliant interior of cheap restaurant. Bright items: cherry wood counter + tops of surrounding stools; light on metal tanks at rear right; brilliant streak of jade green tiles 3/4 across canvas–at base of glass of window curving at corner. Light walls, dull yellow ocre door into kitchen right[1].

 2. Lęki i niepokoje

Obraz został ukończony w styczniu 1942 roku. Josephine w liście do siostry Edwarda, Marion, napisała: Ed ukończył bardzo fajny obrazek, mały bar lunchowy (Lunch counter) nocą, z trzema sylwetkami, do których bardzo pasuje określenie „Nocne marki”. warto zwrócić uwagę, że Hopper namalował obraz kilka tygodni po japońskim ataku na Pearl Harbor. Wydarzenie to wywarło bardzo silny wpływ na strwożone społeczeństwo amerykańskie, które pogrążyło się w smutku i melancholii. Obraz Hoppera zdaje się tę atmosferę niepokoju podkreślać, chociaż sam artysta nigdy nie potwierdził, jakoby jego praca miałaby stanowić komentarz do tych tragicznych wydarzeń. Badacze dzieła zwracają uwagę na brak drzwi i możliwości wejścia do wnętrza restauracji, co, ich zdaniem, jeszcze bardziej wskazuję na próbę oddania poczucia izolacji i odosobnienia postaci.

3. Hopper i Hemingway

Niektórzy badacze twórczości Hoppera przypuszczają, że malarz wpadł na pomysł stworzenia Nocnych Marków zdecydowanie wcześniej, bo już w latach 20. XX wieku. Wspomina o tym m.in. Gabriela Tucan[2], która łączy obraz Hoppera z krótkim opowiadaniem „The Killers” Ernesta Hemingwaya z 1927 roku, opublikowanym po raz pierwszy w Scribner’s Magazine. Jego akcja dzieje się w małej miejscowości pod Chicago, we wnętrzu taniej jadłodajni, w której pojawiają się dwaj płatni mordercy. Czekają tam na dawnego boksera, który często jada tam obiad. Do morderstwa jednak nie dochodzi, ponieważ znudzeni czekaniem zabójcy opuszczają lokal. Mężczyzna dowiaduje się, że ktoś czyha na jego życie, jednak, o dziwo, nie ucieka i przyjmuję tę informację z dziwnym spokojem. Ta postawa bierności wydaje się tożsama z nastrojem panującym w Nocnych Markach, gdzie postaci zdają się być nieobecne, apatyczne, wprowadzone w stan uśpienia, czy transu. To wrażenie potęguję pusta ulica, podkreślająca uczucie odosobnienia i samotności.

4. Szkice

 Hopper, przed namalowaniem obrazu na płótnie, wykonał wiele szkiców przygotowawczych, poświęconych zarówno samemu wnętrzu jak i postaciom. Artysta, gdy wychodził na miasto zawsze miał przy sobie mały szkicownik, w którym uwieczniał, za pomocą szybkich rysunków, rozmaite elementy, które wydały mu się atrakcyjne. Swoich rysunków nie uznawał jednak nigdy jako pełnoprawne dzieła sztuki – uważał, że nie miały wielkiej wartości artystycznej, nie pokazywał ich nikomu i traktował jedynie jako dodatkową pomoc przy planowaniu i komponowaniu dzieł malarskich. Nowojorskie Whitney Muzeum of American Art posiada pokaźną kolekcje szkiców, z których aż 19 poświęconych zostało przygotowaniom do „Nocnych Marków”.

How Edward Hopper "Storyboarded" His Iconic Painting Nighthawks https://t.co/t1OwosNZvO pic.twitter.com/fjVl25N41I

— Open Culture (@openculture) August 22, 2018

5. Gdzie jest bar? 

Jedyną oficjalną wskazówką, dotycząca namalowanego miejsca, którą pozostawił malarz było zdanie: „Zainspirowała mnie restauracja przy nowojorskiej Greenwich Avenue, gdzie spotykają się dwie ulice”. Brak dokładnej lokalizacji sprawił, że nieustannie podejmowano próby odnalezienia baru. W 2013 roku New York Magazine postanowił raz na zawsze obalić mity i odnaleźć miejsce, które najbardziej odpowiadałoby pracy Hoppera. Ostatecznie zdecydowano, że restauracja z „Nocnych Marków” to zlepek kilku miejsc i elementów architektury Manhattanu, m.in. lokalu ze szkła i stali przy 11 Ulicy (w linku mocna argumentacja zapalonego poszukiwacza :)), rogu słynnego Flatiron Building oraz dawnej restauracji o nazwie Crawford Lunch zlokalizowanej na rogu Greenwich Avenue oraz 12t Street.

[1] https://www.edwardhopper.net/nighthawks.jsp

[2] Gabriela Tucan, „Exploring Fragmented Worlds. Hemingway and Hopper”, West University of Timisoara, Romania, 2018